انواع آتش
انواع آتش و شناخت آن به ما کمک می کند تا بتوانید در هنگام حادثه روش موثر تری برای اطفای آن به کار ببریم چرا که آتش سوزی از جمله اتفاقاتی است که ممکن است به دلایل مختلف رخ دهد و خسارات بسیاری را بر جای بگذارد. آشنایی با مواد آتش زا و عامل اصلی ایجاد آتش سوزی می‌تواند در مهار کردن آن بسیار موثر باشد، به همین علت آتش را به چند دسته تقسیم نموده‌اند و راه مقابله و مهار نمودن با هر یک با دیگری متفاوت است. آیا شما با انواع آتش آشنایی دارید؟
انواع دسته بندی آتش
آتش انواع مختلفی دارد و نحوه مهار کردن آنها و خاموش کننده‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند برای هر یک از انواع آتش متفاوت است. در صورتی که از خاموش کننده مناسب و روش صحیح برای مقابله با آتش استفاده نشود ممکن است آتش گسترده‌تر گردد و خسارات بیشتری به بار آورد.
دسته A (مواد خشک)
تمامی موادی که پس از سوختن به خاکستر تبدیل می‌شوند در دسته مواد خشک قرار دارند. موادی مانند چوب، کاغذ، پارچه و سایر لوازم خشک موجود در منزل از جمله مواد خشک هستند و از سوختن این مواد خاکستری تولید می‌شود که حرارت بالایی دارد، به همین علت می‌تواند منجر به ادامه آتش سوزی شود. بهترین راه برای خاموش کردن این مواد استفاده از آب است، اما دقت داشته باشید که تا زمانی که آتش به طور کامل خاموش نشده است باید ادامه داشته باشد.
دسته B (مواد نفتی و روغنی)
انواع مواد مایع قابل اشتعال از جمله روغن خوراکی، بنزین، نفت و الکل در این دسته قرار دارند و عمدتا با استفاده از آب قابل مهار کردن نیستند. خاموش کننده‌هایی که برای مقابله با آتش سوزی این مواد استفاده می‌شود با برچسب قرمز رنگ مشخص شده است. بهترین و ساده‌ترین راه برای خاموش کردن این نوع آتش، خفه کردن آن و ممانعت از رسیدن اکسیژن به آتش است. اما برای آتش سوزی‌های گسترده‌تر بایستی از کپسول پودری یا کپسول بی کربنات سدیم استفاده شود. آتش نشان‌ها برای مهار نمودن آتش در حجم وسیع‌تر از کف آتش نشانی استفاده می‌کنند تا بتوانند آتش را خفه کنند.
دسته C (گازها)| انواع آتش
آتشی که از سوختن گازهایی مانند گاز مایع یا گاز شهری، گاز بوتان و گاز پروپان و سایر گازهای قابل اشتعال ایجاد شده باشد، در دسته C قرار دارد و ساده‌ترین راه برای مهار کردن آن خفه کردن آتش و مسدود کردن منبع ورود گاز است. خاموش کننده‌های این دسته از آتش‌ها با مربعی به رنگ آبی مشخص شده است که حاوی مواد خاموش کننده پودری هستند و برای جلوگیری از رسیدن اکسیژن به آتش می‌توان از این کپسول‌ها استفاده کرد.
لازم به ذکر است که، در مورد این نوع آتش سوزی ابتدا باید شیر اصلی گاز و منبع نشت گاز بسته و در صورت امکان از محل آتش سوزی دور شود تا انفجاری رخ ندهد. سپس با استفاده از اسپری خنک کننده، بایستی سیلندر را خنک نمود و آتش اطراف آن را با استفاده از مواد مهار کننده خاموش کرد. اگر نشتی سیلندر قابل کنترل نبود، خنک کردن سیلندر تا زمانی که گاز درون آن تمام شود باید ادامه داشته باشد.
دسته D (فلزات قابل اشتعال)
برخی از فلزات همچون سدیم، منیزیم، لیتیم و آلومینیوم در صورتی که اکسید شوند قابل اشتعال خواهند بود و از خاموش کننده‌های مخصوص باید برای خاموش کردن آن استفاده کرد. خاموش کننده‌هایی که دارای آب هستند و برای مهار آتش استفاده می‌شوند، برای این دسته مناسب نخواهند بود و ممکن است موجب گسترده‌تر شدن آتش شوند. همچنین استفاده از پودرهای خاموش کننده حاوی بی کربنات و گاز کربنیک نیز برای خاموش کردن آتش ناشی از سوخت این فلزات خطرناک است. مواد خاموش کننده مناسب برای این دسته با مربع زرد رنگ مشخص شده است و حاوی پودر گرافیک، پودر تالک و خاکستر کربنات دوسود است. استفاده از سنگ آهن و ماسه خشک نیز برای خفه کردن آتش کاربرد دارد.
دسته E (برق) | انواع آتش
در آتش سوزی‌هایی که به دلیل اتصال لوازم برقی یا کابل‌های برق ایجاد می‌شود، ابتدا باید منبع برق را قطع کرد و سپس آتش را با استفاده از گاز دی اکسید کربن یا کسپول‌های پودری خفه کرد. دقت داشته باشید که در مورد لوازم برقی بهتر است از روش خفه کردن استفاده شود تا در صورت امکان بتوان مجدد از وسیله مورد نظر استفاده کرد. به عنوان مثال گاز دی اکسید کربن آسیبی به سیستم برقی وسایل الکترونیکی وارد نمی‌کند و برای خفه کردن آتش و مهار آن بهترین گزینه است.
روش‌های مهار کردن انواع آتش
در زمان خاموش کردن آتش باید به عامل به وجود آورنده آتش دقت کرد. عواملی از قبیل اکسیژن، مواد قابل اشتعال و حرارت در گسترش آتش و تداوم آن تاثیر خواهند داشت. در زمان مقابله با آتش از سه راه برای از بین بردن عامل آتش سوزی استفاده می‌شود که عبارتند از:
سرد کردن منبع آتش سوزی
یکی از ساده‌ترین روش‌های مهار کردن انواع آتش، سرد کردن منبع اصلی آتش سوزی با استفاده از آب است. این روش در مورد آتش سوزی‌هایی که به دلیل سوختن مواد خشک ایجاد شده است بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خفه کردن
در برخی از آتش‌ها سرد کردن با آب ممکن است اثری بر روی آتش نداشته باشد و حتی موجب گسترش آن شود. در این مورد باید با استفاده از پتو یا پارچه ضخیم از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری کرد و راه دیگر استفاده از خاموش کننده‌های پودری و گازی است که برای خفه کردن آتش و کنترل منبع آتش سوزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قطع منبع سوخت
در مورد آتش سوزی‌هایی که به دلیل نشت گاز یا مواد سوختی ایجاد شده است، اولین اقدام، قطع منبع سوخت برای جلوگیری از گسترش آتش سوزی است. بدین ترتیب عامل اصلی ایجاد آتش سوزی تحت کنترل قرار می‌گیرد و با انجام اقدامات مناسب از انفجار منبع سوخت جلوگیری می‌شود.
سخن آخر
کپسول‌های آتش نشانی بهترین وسیله برای مهار نمودن آتش است و توصیه می‌شود با نحوه استفاده از کپسول و ماده مناسب برای خاموش کردن آتش آشنایی داشته باشید تا در صورت وقوع آتش سوزی بتوانید آتش را کنترل کرده و از خسارات احتمالی جلوگیری کنید. در صورت اقدام به موقع برای مهار نمودن آتش، می‌توان آتش را در مراحل اولیه مهار نمود و از گسترش آن و وقوع حوادث ناگوار پیشگیری کرد. آیا شما با نحوه مهار نمودن انواع آتش آشنا هستید؟